Dilin Beyindeki Konumu
Ocak 11, 2024
İnsan diliyle ilgili en zorlu konulardan biri, dilin beyinde nasıl konumlandığı ve işlendiğini anlamaktır. Dil işlevlerinin beyin ile doğrudan ilişkili olduğunun ilk keşfinden beri, insanlar dilin sinirsel temelini anlamakla ilgilendiler. Bu bağlamda, dil ve beyin arasındaki ilişkinin incelendiği alan nörodilbilim veya sinirdilbilim olarak adlandırılmıştır. Aslında bilinenin aksine bu çalışma alanı 19. yüzyıla uzanacak kadar eskidir. 1848 yılında Phineas P. Gage adında bir adamın geçirdiği bir kaza sonucu, demir bir çubuk beyninin sol ön lobundan geçmiştir. Ancak adamın, duyularında ve konuşmasında hiçbir sorun olmadan iyileşmesi dil ile ilgili işlevlerin beynin ön lobunda yer almadığını düşündürmüştür ve nörodilbilimi başlatan ilk kıvılcım olmuştur.
O zamandan bu yana, beyinde dil işlevleriyle ilgili belirli bölümler hakkında bir dizi keşif yapılmış ve dili incelemek için kullanılan yöntemler yıllar içinde muazzam bir ilerleme kaydetmiştir. Beyindeki bilişsel işlevleri görüntülemek için EEG, MEG ve MRI gibi yöntemler kullanılmaya başlanmıştır. Bunun sonucunda, bilim insanları beyinde dil için diğer bölgelerden daha önemli olan bazı bölgeler tespit etmişlerdir. Bu bölgeler ise beynin “dil merkezleri” olarak adlandırılmıştır.
Peki dil, beynin tam olarak neresinde yer alıyor? Bu sorunun yanıtlarını senin için yazımızda derledik. Keyifli okumalar!
Sol Yarıküre
Beynin dille en ilgili bölümü serebral kortekstir. Serebral korteks sağ ve sol yarıküre olmak üzere iki yapısal kısma ayrılmaktadır. Sol yarıküre, dilin nerede işlendiğini tanımlarken öne çıkan ilk alandır. Dil işlevleriyle ilgili en önemli kısımlar sol kulak çevresindeki bölgelerde bulunur. Başka bir deyişle, sol yarıküredeki belirli alanların belirli dil görevlerinin işlenmesinden sorumlu olduğu görülmektedir. Örneğin, Broca alanı ve Wernicke alanı sol yarıkürede yer alır.
Yapılan çalışmalar sonucunda, bu bölgelerin her birinin sağ yarıkürede eşdeğer bir konumu olsa da, sol tarafta sağ tarafın görevi devralmasını gerektiren bir hasar olmadığı sürece sağ yarıkürenin dil işlemeye çok fazla dahil olmadığı görülmüştür. Ayrıca serebral korteksin belirli bölgelerindeki lezyonların afazi olarak bilinen nörolojik dil bozukluğuna yol açtığı kanıtlanmıştır. Bu anlamda, Broca ve Wernicke bölgelerinin dil için ciddi önem taşıdığı bilinmektedir.
Broca Alanı
Broca alanı sol ön (frontal) lobda yer alır. Dil işlemedeki önemi ilk olarak Fransız cerrah Paul Broca tarafından saptanmıştır. Bu bölgedeki hasarın konuşma üretiminde aşırı güçlüğe neden olduğu görülmüştür. Bu anlamda, dil yeteneğinin sol yarıküre ilişkili olduğu fikrini destekleyen önemli bir gösterge olarak kabul edilmiştir. Hasar sonucunda oluşan dil bozukluğuna ise Broca afazisi denilmiştir. Yazma ve okuma becerilerinin bozulması, dilbilgisinde bozulma, olağandışı yineleme ve anlamsal dil üretiminde bozulmalar gibi belirtiler görülmektedir.
Wernicke Alanı
Wernicke alanı sol temporal lobda yer alır, arka konuşma korteksi olarak da adlandırılır. Dil işlemedeki rolü ilk olarak Alman doktor Carl Wernicke tarafından bulgulanmıştır. Bu bulgu, dil yeteneğinin sol yarıküredeki konumunu doğrulamıştır. Broca afazisinden farklı olarak, Wernicke bölgesinde oluşan hasarların anlamsal yönden hastaların üretimlerinde sorun oluşturduğu görülmüştür. Broca afazisinin aksine Wernicke afazisinde dilbilgisi daha iyi durumdadır. Fakat akıcı olsa da anlamsal bozulma içeren dil üretimi, anlamlandırma bozukluğu, okuma becerisinin bozulması ve hatta hastanın dilsel bozukluğunun farkında olmaması gibi belirtiler görülmektedir.
Arcuate Fasciculus
Broca ve Wernicke alanlarını birbirine bağlayan sinir lifi demetidir. Arcuate Fasciculus’un görevi iki alan arasındaki iletimi sağlamaktır. Burada oluşacak bir hasar ise iletim afazisine yol açmaktadır. Bu kapsamda, Broca ve Wernicke alanlarında hasar olmamasına rağmen konuşma bozukluğu oluşmaktadır. Wernicke alanından Broca alanına iletilmek istenen sinyaller düzgün bir şekilde aktarılamadığı için hastada basit ifadeleri tekrar etmede güçlük gibi belirtiler görülmektedir.
Her ne kadar beyin ve dil ilişkisine dair bilimsel araştırmalar önemli ölçüde artmış olsa da, insan dilinin ve beynin karmaşıklığı nedeniyle hala net olarak anlaşılamayan ve keşfedilmeyi bekleyen konular olduğu bilinmektedir.
Open English ile Ana Dilin Gibi İngilizce Konuş!
Yazımızda değindiğimiz gibi dil ve beyin arasında eşsiz bir ilişki vardır. Yabancı bir dil öğrenmek ise beyindeki sinir ağlarını güçlendirebilir ve bilişsel yetenekleri geliştirebilir. Ayrıca beynin plastisite kapasitesini artırdığı gibi bazı çalışmalar Alzheimer ve demans gibi hastalıkların riskini de azaltabileceğini göstermektedir. Eğer sen de hem yabancı dil öğrenmenin bu bilişsel avantajlarından faydalanmak hem de ana dilin gibi akıcı bir şekilde İngilizce konuşmak istiyorsan, o zaman doğru yerdesin!
Dünyanın çeşitli noktalarından ve her seviyeden 1,5 milyondan fazla öğrencinin tercih ettiği online İngilizce kursu Open English ile hedeflerine kolayca ulaşabilirsin. 7/24 sınırsız içerik erişimi, ana dili İngilizce eğitmen kadrosu, canlı dersler, pratik yapabileceğin konuşma grupları ve daha pek çok ayrıcalık Open English’te!
Daha fazla bilgi almak istersen sayfamızda bulunan iletişim formunu doldurman yeterli. Ekip arkadaşlarımız sana en kısa sürede ulaşacak ve merak ettiğin her şeyi cevaplayacak.
Hadi daha fazla erteleme, hemen şimdi İngilizce öğrenmeye başla!
