İskoç Efsaneleri – Kelpie

Dilini öğrenmekte olduğun coğrafyaların kültürlerine dair de bilgi sahibi olmak önemli. Efsaneler ve halk anlatıları da, bir coğrafyanın kültürünü ve sanatını daha iyi anlamana, aynı zamanda genel kültürünü geliştirmene yardımcı olabilir. Birleşik Krallık toprakları, daha önceki yazılarımızda da belirttiğimiz gibi, bu anlamda çok zengin. Robin Hood, Kral Arthur, Loch Ness Canavarı gibi efsanelerin çıktığı bu toprakların bir diğer popüler efsanevi figürü de, bu yazımıza konu olan Kelpie…

İlerleyen satırlarda, ürkütücü bir İskoç efsanesi olan Kelpie hakkında bilmen gerekenleri bulabilirsin. Hazırsan başlayalım…

Kelpie Efsanesi

Kelpie –“su kelpie’si ya da İskoç galcesinde “Each-Uisge” olarak da bilinir- İskoçya ve İrlanda folkloründe, göllerde yaşayan, şekil değiştirme özelliğine sahip olan bir varlıktır. Genellikle beyaz ya da gri renkte bir at formunda tasvir edilen Kelpie, kendisini insana da dönüştürebilir. Bazı anlatılarda, Kelpie’nin insan formundayken de toynaklı olduğu söylenir. (Bu da, bu yaratığın Hristiyan inanışlarındaki şeytanla ilişkilendirilmesine sebep olmuştur- Robert Burns’ün 1786 tarihli “Address to the Devil” – “Şeytana Sesleniş/Hitap” şiirinde de bu ima edilir.)

İskoçya’daki pek çok gölün bir Kelpie hikâyesi mevcuttur. Bazı anlatılara göre, su kenarında son derece uysal görünen Kelpie’nin üstüne çıkan insanlar, bir daha inemezler, ve onları bu sayede suyun dibine götüren yaratık, orada onları yer.  Kelpie’lerin, genç adamları baştan çıkarmak için onlara güzel bir kız olarak göründükleri de söylenir. Ayrıca, Kelpie’lerin sele sebep olabildikleri, böylece kurbanlarını boğabildikleri de anlatılır.

Eğer bir Kelpie at formundaysa ve üzerinde eyer ve benzeri araçlar yoksa, üzerinde haç damgası olan bir yular ile yakalanması mümkündür. Bu noktadan sonra, insanlar Kelpie’nin gücünden yararlanabilir, ve onu kendi işleri için kullanabilir. Bir halk anlatısında bu olay örneklendirilmiştir: Laird of Murphie, bir Kelpie yakalamış, ve atı inşa edeceği şatosunun taşlarını taşımak için kullanmıştır. İşi bittikten sonra Kelpie’yi salmış, Kelpie ise gitmeden önce kendisine şu sözleri söylemiş:

Sair back and sair banes

Drivin’ the Laird o’ Morphies’s stanes,

The Laird o’ Morphie’ll never thrive

As lang’s the kelpy is alive

Modern İngilizcede bu dizeler şu şekildedir:

Sore back and sore bones

Driving the Lord of Morphie’s stones

The Lord of Morphie will never thrive

As long as the kelpie is alive

Türkçesi (biraz serbest bir çeviri ile):

Ağrıdı sırtım, sızladı kemiklerim

Morphie Lord’una taş taşıdıkça

Gün yüzü görmeyecek asla Morphie Lord’u

Kelpie bu dünyada yaşadıkça

Bu lanetin, daha sonra Morphie Lord’unun soyunun ortadan kalkmasına sebep olduğuna inanılır.

Kelpie ve On Çocuğun Hikâyesi

Bir İskoç halk anlatısı, sırtında dokuz tane çocuk toplamış olan, ve bu şekilde onuncu çocuğu kovalayan bir Kelpie’den bahseder. Onuncu çocuk, atın burnunu okşarken, parmağı oraya yapışıp kalır. Çocuk, parmağını keserek kendini Kelpie’den kurtarmayı başarır. Diğer dokuz çocuk ise, Kelpie’nin sırtında suya sürüklenir, ve onlardan bir daha da haber alınmaz. Bu hikâyenin başka versiyonlarında çocuk sayısının değiştiği, ya da çocuğun atın boynunu okşadığı görülmüştür.

Kısacası, eğer bir gün İskoçya ya da İrlanda’da bir göl kenarında yürüyüşe çıkacak olursan, ekstra dikkatli olmanı tavsiye ederiz!

Diğer Coğrafyalardaki Kelpie Benzeri Varlıklar

Diğer birtakım efsanevi yaratıklar için de söz konusu olduğu gibi, Kelpie’lerin de farklı coğrafyada karşılığı mevcuttur. Alman mitolojisinde Nixie, Avustralya mitolojisinde Bunyip, Orta Amerika’da ise Wihwin bu su yaratıklarına örnek olarak gösterilebilir. Bu tip varlıklarla ilgili hikâyelerin ortaya çıkış zamanı ve şekli elbette net olarak bilinemese de, bu anlatıların, küçük çocukları sudan uzak tutmak, ve genç kızların baştan çıkarıcı yabancılara karşı temkinli olmasını sağlamak için üretilmiş olabileceğine dair bir görüş vardır.

İngilizceni Open English ile İlerlet!

Sen de İngilizceni geliştirmek ve dizi ve filmleri altyazı desteğine ihtiyaç duymadan izleyip edebi eserleri yazıldıkları dilden okumak mı istiyorsun? Eğer cevabın “Evet!” ise, daha uzağa gitmene gerek yok! Dünyanın dört bir yanında farklı seviyelerden 1,5 milyonu aşkın öğrencinin tercihi olan online İngilizce platformu Open English ile, sen de dil hedeflerine ulaşabilirsin!

Open English; anadili İngilizce olan uzmanlar, 7/24 canlı oturumlar, dilediğin gibi pratik yapabileceğin online İngilizce konuşma grupları, sınırsız içerik erişimi gibi pek çok ayrıcalığı ile, senin için İngilizce geliştirme sürecini çok daha keyifli ve verimli kılabilir! Eğer sen de dil hedeflerine bir adım daha yaklaşmak istiyorsan, Open English’i keşfetmeye hemen başla!

---